Onderstaande tekst is vertaald vanuit het Engels naar het Nederlands

Waarom al die aandacht voor omega 3-vetzuren?

Als je een hond hebt, is de kans groot dat je minstens één keer te maken hebt gehad met een gesprek over hondenvoeding En vaak draait dat gesprek uiteindelijk om één specifieke voedingsstof: omega-3-vetzuren. Maar waarom krijgen omega 3's zoveel aandacht in hondenvoer? Wat maakt deze vetzuren zo bijzonder in vergelijking met andere voedingsstoffen? En waar moet je op letten bij het kiezen van omega 3-supplementen voor je hond? In deze blog leggen we het uit.

Wat zijn omega-3-vetzuren?

Omega-3-vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetten die essentieel zijn voor een reeks fysiologische processen. Ze behoren tot de groep van de langeketenvetzuren, waardoor ze bijzonder reactief en biologisch actief zijn. Dat is belangrijk om in gedachten te houden bij het kiezen van een omega-3-supplement – en bij het bewaren ervan.
Omdat honden zelf niet voldoende omega-3-vetzuren kunnen aanmaken, moeten ze via de voeding worden aangevoerd. Dit maakt omega-3 tot essentiële voedingsstoffen voor honden.

Welke omega-3-vetzuren bestaan er?

De omega-3-vetzuren die het meest worden besproken in de voeding van honden zijn alfa-linoleenzuur (ALA), eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Hoewel alle drie omega-3-vetzuren zijn, zijn ze niet gelijkwaardig als het gaat om de voeding van uw hond. ALA komt voor in veel plantaardige oliën, zoals lijnzaadolie, hennepzaadolie en chiazaadolie, en kan in het lichaam worden omgezet in EPA en DHA. Honden zijn echter niet erg efficiënt in het omzetten van ALA: slechts ongeveer 5-10% ervan wordt omgezet in EPA en minder dan 1% in DHA.

Dit betekent dat plantaardige oliën – op één na – ingrediënten die rijk zijn aan EPA en DHA niet kunnen vervangen. Die uitzondering is algenolie, de enige plantaardige olie die rijk is aan zowel EPA als DHA. Alle andere belangrijke bronnen van EPA en DHA zijn afkomstig van mariene bronnen zoals vis, mosselen, krill en algen.

Waarom EPA en DHA zo belangrijk zijn

Je vraagt je misschien af: "Waarom kan ik niet gewoon een goede plantaardige olie gebruiken die rijk is aan ALA?" Het is meestal makkelijker en betaalbaarder. Het antwoord ligt in het brede spectrum aan fysiologische effecten dat EPA en DHA bieden, maar ALA niet.
Hoewel ALA op papier een essentieel vetzuur is, is het belangrijkste doel om als voorloper van EPA en DHA te dienen. En omdat honden die omzetting nauwelijks kunnen uitvoeren, is ALA fysiologisch niet voldoende. Het kan niet voldoen aan de werkelijke omega-3-behoefte van je hond, vooral niet in geval van ontstekingen, dracht en lactatie, hersenontwikkeling bij puppy's of huid- en vachtproblemen.
Hier is het addertje onder het gras: als je streeft naar een lage omega-6/omega-3-verhouding (en daar hebben we een goede reden voor, waar we later op terugkomen), kun je niet alleen vertrouwen op de cijfers die fabrikanten van hondenvoer vermelden. Een verhouding van 4:1 of 3:1 lijkt misschien geweldig, maar als de omega-3-vetzuren voornamelijk uit ALA komen, zal het voer niet het gewenste effect hebben.
Het voordeel? U hoeft zich geen zorgen te maken over de hoeveelheid ALA die uw hond binnenkrijgt. U kunt zich volledig richten op EPA en DHA.

De vitale fysiologische functies van EPA en DHA
Ontstekingsremmende eigenschappen

Een belangrijke reden is de ontstekingsremmende werking van EPA. Hierbij wordt de verhouding tussen omega-6 en omega-3 zeer relevant. Arachidonzuur (AA), een omega-6-vetzuur, en EPA worden beide in het lichaam verwerkt via dezelfde enzymatische routes: cyclo-oxygenase (COX) en lipoxygenase (LOX). Deze enzymen zetten de vetzuren om in eicosanoïden, hormoonachtige boodschappers die helpen bij het reguleren van ontstekingen.
Wanneer AA wordt verwerkt, ontstaan er voornamelijk eicosanoïden die ontstekingen, pijn, koorts en de aantrekking van witte bloedcellen bevorderen – essentieel tijdens een acute infectie. Maar te veel AA-activiteit kan leiden tot chronische ontstekingen.
EPA daarentegen wordt omgezet in eicosanoïden die ontstekingen tegengaan. Omdat EPA en AA om dezelfde enzymen concurreren, helpt een hogere EPA-concentratie in de bloedbaan de ontstekingsreactie van de hond te verminderen.
EPA en DHA zijn ook voorlopers van specifieke signaalmoleculen die actief ontstekingen bestrijden en weefselherstel ondersteunen.

Rol bij gewrichtsgezondheid en artrose

Deze ontstekingsremmende werking is ook de reden waarom omega-3-vetzuren zo'n belangrijke rol spelen bij de behandeling van artrose. Artrose is een laaggradige, chronische ontsteking van de gewrichten. De ontstekingsremmende eigenschappen van EPA en DHA kunnen gewrichtszwelling, pijn en stijfheid verminderen.
Studies hebben aangetoond dat honden met artrose die werden aangevuld met omega-3-vetzuren uit zeedieren beter en langer liepen, minder pijn vertoonden en minder NSAID's nodig hadden. EPA en DHA kunnen ook de progressie van artrose vertragen door de afbraak van kraakbeen te verminderen.

Hersenontwikkeling en cognitieve functie

Omega-3-vetzuren uit zeedieren zijn niet alleen goed tegen ontstekingen, ze zijn ook cruciaal voor de gezondheid van de hersenen. DHA is met name essentieel voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel bij puppy's en het behoud van de cognitieve functie bij oudere honden. Dat is niet verwonderlijk, aangezien DHA een belangrijke structurele component en het meest voorkomende vetzuur in de hersenen van honden is.
Verschillende studies suggereren dat puppy's die na het spenen DHA-supplementen krijgen, sneller leren, een verbeterde cognitie vertonen en meer kans hebben om te groeien.

een beter geheugen vergeleken met puppy's die geen DHA kregen. Hetzelfde geldt voor puppy's van moeders die tijdens de zwangerschap DHA kregen – zij presteerden significant beter in gedrags- en cognitietests.

Daar stopt het niet bij
En nee, de voordelen stoppen hier niet. EPA en DHA ondersteunen ook de huidbarrière en dragen bij aan een betere huid- en vachtgezondheid. Het cardiovasculaire systeem profiteert ook van omega-3-vetzuren uit zee, en DHA is aangetoond niet alleen de cognitie, maar ook de visuele ontwikkeling van puppy's te verbeteren.

Een recente observationele studie suggereert zelfs dat het opnemen van omega-3-vetzuren uit zee in het dieet van puppy's het risico op epilepsie later in hun leven aanzienlijk kan verminderen.

Wat u moet weten bij het kiezen en bewaren van omega-3-supplementen voor uw hond

Kies visolie of andere omega-3-supplementen uit duurzame bronnen die getest en gezuiverd zijn op verontreinigingen zoals zware metalen en PCB's.

Omega-3-vetzuren zijn zeer gevoelig voor oxidatie (onthoud: zeer reactief en biologisch actief). Geoxideerde vetten zijn niet alleen ineffectief, ze kunnen ook schadelijk zijn voor de weefsels van uw hond door de vorming van vrije radicalen. De Totox-waarde (afkorting voor totale oxidatie) is een maatstaf voor hoe geoxideerd een olie is. Hoe lager de Totox-waarde, hoe minder geoxideerd de olie. Streef naar een Totox-waarde onder de 5. Helaas wordt deze waarde niet altijd door de fabrikant vermeld.

Bewaar omega-3-supplementen op een manier die ze beschermt tegen licht, warmte en zuurstof. Bewaar ze in de koelkast en gebruik ze binnen een paar weken.

U kunt ook in de omega-3-behoefte van uw hond voorzien door vette vis aan zijn normale voeding toe te voegen. Afhankelijk van de hoeveelheid vis is extra supplementatie mogelijk niet nodig. Veel complete hondenvoeding bevat ook omega-3 uit zee, maar net als supplementen zijn deze gevoelig voor oxidatie. Tegen de tijd dat het voer in de voerbak van uw hond terechtkomt, kunnen de omega-3-vetzuren hun effectiviteit hebben verloren.

Dit hangt van veel factoren af: de kwaliteit van de omega-3-bron, hoe het voer is verpakt, hoe lang het is bewaard door de fabrikant, de winkelier en u – en zelfs de grootte van de voerzak, die van invloed is op hoe lang het voer aan zuurstof wordt blootgesteld.

De volgende keer dat u in het hondenpark bent…
De volgende keer dat u in het hondenpark bent en het onderwerp hondenvoer en omega-3-vetzuren ter sprake komt, is de kans groot dat u er meer over weet dan wie dan ook in het gesprek – en misschien heeft u zelfs wel een tip of twee om te delen.

Bronnen:

Antonelli, C. et al. (2023). Effecten van voedingssupplementen met docosahexaeenzuur op cognitief leren en geheugen bij gezonde puppy's. Animals, 13(20), 3261.
Bauer, J. E. (2011). Verbetering van de cognitie van honden met omega-3-vetzuren. Nestlé Purina Nutrition Forum.
Bauer, J. E. (2006). Therapeutisch gebruik van visolie bij gezelschapsdieren. Journal of the American Veterinary Medical Association, 229(11), 1761–1764.
Bauer, J. E. et al. (2018). Evaluatie van verrijking van diëten met omega-3-vetzuren en effecten op plasmavetzuurprofielen bij honden en katten. Journal of the American Veterinary Medical Association, 252(12), 1470–1478.
Calder, P. C. (2017). Omega-3-vetzuren en ontstekingsprocessen: van moleculen tot de mens. Biochemical Society Transactions, 45(5), 1105–1115.
Carlisle C. et al. (2024). De effecten van omega-3-suppletie op de omega-3-index, kwaliteit van leven en pijnscores bij honden. Animals, 14(21):3108.
Freeman, L. M. et al. (2010). De rol van voedingssupplementen bij hartziekten. Journal of Veterinary Cardiology, 12(3), 149–155.
Fritsche, K. L. et al. (2010). Meervoudig onverzadigde omega-3-vetzuren en immuunregulatie. British Journal of Nutrition, 104(Suppl 2), S1–S9.
Heinemann, K. M. et al. (2005). Docosahexaeenzuursuppletie tijdens de dracht en lactatie beïnvloedt de visuele, cognitieve en gedragsontwikkeling bij honden. Journal of Nutrition, 135(8), 1960–1964.
Hemida M. et al. (2023). Beoordeling van het verband tussen extra vetbronnen in de puppyfase en door de eigenaar gerapporteerde epilepsie op volwassen leeftijd bij Finse gezelschapshonden. Frontiers in Veterinary Science, 10:1227437.
Lenox, C. E. & Bauer, J. E. (2013). Mogelijke bijwerkingen van omega-3-vetzuren bij honden en katten. Journal of Veterinary Internal Medicine, 27(2), 217–226.
Logas, D. & Kunkle, G. A. (1994). Klinische respons van jeuk bij honden op voedingssupplementen met omega-3- en omega-6-vetzuren. Veterinary Dermatology, 5(3), 99–104.
Packer, R. M. A. et al. (2023). Vetbronnen op basis van vis tijdens de puppyfase worden geassocieerd met een verminderd risico op idiopathische epilepsie bij volwassen honden. Frontiers in Veterinary Science, 10, 1202192.
Roush, J. K. et al. (2010). Evaluatie van de effecten van voedingssupplementen met omega-3-vetzuren uit visolie op het gewicht van honden met artrose. JAVMA, 236(1), 67–73.
Shahididi, F. & Zhong, Y. (2010). Lipideoxidatie en verbetering van de oxidatieve stabiliteit. Chemical Society Reviews, 39(11), 4067–4079.
Zicker, S. C. et al. (2012). Cognitieve en gedragsmatige effecten van voedingssupplementatie met visolie bij oudere honden. The Veterinary Journal, 192(3), 426–431.
Zicker, S. C. et al. (2012). 

Evaluatie van de cognitieve functie bij puppy's die docosahexaeenzuur via de voeding krijgen. Journal of the American Veterinary Medical Association, 240(8), 935–941.

Geschreven door:

Ann-Kristin Meyer
MSc in Dierwetenschappen aan de Universiteit van Kopenhagen, gespecialiseerd in hondenvoeding, eigenaar van HundeFoderNørden